ماهنامه«نماینده»- آیت‌الله «محسن مجتهدشبستری» پس از ۲۲ سال حضور در آذربایجان شرقی به‌عنوان نماینده ولی فقیه، با حکم مقام معظم رهبری به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد و هم‌اکنون مسئولیت حوزه علمیه ایروانی را بر عهده دارد. او، علاوه‌بر عضویت در مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام صاحب کرسی در درس خارج فقه در این مدرسه دینی است. با توجه به سالگرد تأسیس شورای نگهبان با این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام پیرامون همکاری مجمع با شورای نگهبان و سیاست‌های کلی انتخابات گفت‌وگو کردیم.
آیت‌الله محسن مجتهد شبستری «عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام» در گفت‌وگو با «نماینده» اظهار داشت: «شورای نگهبان نهادی مقدس و از اصول مسلم قانون اساسی و ضامن اسلامی بودن و اسلامی ماندن حکومت است.»
وی خاطرنشان کرد: «با تدوین و تصویب قانون اساسی، شورای نگهبان نیز رسماً تشکیل شد و ۹ اصل ۹۱ تا ۹۹ قانون اساسی به‌شرح وظایف آن پرداخته است.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین در واکنش به هجمه‌های وارد شده به شورای نگهبان، اظهارداشت: «نه تنها در حکومت اسلامی بلکه در هر نوع نظام سیاسی، باید نهادی برای بررسی مصوبات مجلس از نظر تطابق با مبانی اساسی و قوانین آن کشور و نیز بررسی صلاحیت داوطلبان کاندیداتوری در انتخابات و نظارت بر روند اجرا و تأیید سلامت انتخابات وجود داشته باشد.»
شورای نگهبان نباید تماشاچی باشد
شبستری تصریح کرد: «آنان که علی‌رغم تصریح قانون اساسی بر انحصار تفسیر قانون اساسی توسط شورای نگهبان و تأکید چندباره این شورا بر استصوابی بودن نظارت بر انتخابات، شبهه نظارت را مطرح می‌کنند، می‌خواهند شورای نگهبان تماشاچی باشد حال آنکه شورای نگهبان باید اشراف کامل و نظارت عالیه داشته باشد تا بتواند سلامت انتخابات را تأیید کند.»
وی با بیان این مطلب که نظر شورای نگهبان در تفسیر قابل پذیرش است، تأکید کرد: «شورای نگهبان در تفسیر نظارت آورده است که نظارت باید استصوابی باشد، اگر نباشد نظارت معنا پیدا نمی‌کند و همان‌طور که گفته شد در جایگاه تماشاچی قرار می‌گیرد و دیگر فایده‌ای ندارد.»
ایرادها به نظارت استصوابی جنبه سیاسی دارد
عضو مجلس خبرگان رهبری اضافه کرد: «نظارت در انتخابات یعنی تأیید صلاحیت داوطلبان و تأیید انتخابات بر عهده شورای نگهبان است؛ ازاین‌رو ایردهایی که آقایان در فضای سیاسی کشور نسبت به نظارت استصوابی وارد می‌کنند بی‌خود است، جنبه سیاسی دارد و اصلاً منطقی نیست.»
آیت‌الله شبستری در واکنش به اظهارات اخیر «سعید حجاریان» که گفته بود با وجود نظارت استصوابی و احتمال رد صلاحیت گسترده اصلاح‌طلب‌ها در انتخابات پارلمانی دور یازدهم و ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم زمینه برای شرکت اصلاح‌طلبان وجود ندارد، تصریح کرد: «آقایان نظرهای غیرمنطقی ارائه می‌دهند، نمی‌خواهند واقعیت را بپذیرند؛ آقایانی که از نظر سیاسی با اصل وجود شورای نگهبان موافق نیستند با طرح این مسائل به‌دنبال بهانه‌جویی هستند.»
افرادی که حرف امام و مقام معظم رهبری را بپذیرند و تن به قانون بدهند، هیچ‌گاه نمی‌آیند با شورای نگهبان این‌گونه برخورد کنند که اگر صلاحیت ما تأیید شد در انتخابات شرکت می‌کنیم در غیر این صورت شرکت نمی‌کنیم!
وی می‌گوید: «وگرنه افرادی که حرف امام و مقام معظم رهبری را بپذیرند و تن به قانون بدهند، هیچ‌گاه نمی‌آیند با شورای نگهبان این‌گونه برخورد کنند که اگر صلاحیت ما تأیید شد در انتخابات شرکت می‌کنیم در غیر این صورت شرکت نمی‌کنیم. آنچه روشن است طبق تفسیر شورای نگهبان نظارت استصوابی است.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به فتنه سال ۸۸ اشاره و خاطرنشان کرد: «متأسفانه دیدیم که در فتنه ۸۸ عده‌ای مدعی تقلب شده و فتنه براندازی را راه انداختند و مجری برنامه‌ریزی بیگانگان برای از بین بردن یا حداقل تضعیف نظام شده و چند ماه آشوب را در کشور ادامه دادند؛ کار را به‌جایی رساندند که پرچم امام حسین(ع) و قرآن را به آتش کشیدند و چهره واقعی خود یعنی مزدوری بیگانگان را هویدا کردند که با مدیریت رهبری و بیداری مردم حماسه ۸ و ۹ دی ماه فتنه را خاموش کرد.»
آیت‌الله مجتهد شبستری تأکید کرد: «ازاین‌رو رهبر معظم انقلاب بر هیچ مسئله‌ای به اندازه فتنه تأکید و حساسیت ندارند به‌طوری که طی این سال‌ها ده‌ها بار این مسئله را مطرح و یادآوری کرده‌اند تا مبادا چنین مواردی تکرار شود.»
تعامل مجمع با شورا بی‌طرفانه است
وی در ادامه این گفت‌وگو پیرامون تعامل و همکاری مجمع تشخیص مصلحت نظام با شورای نگهبان، گفت: «هدف از تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام این بود که هرگاه بین مجلس شورای اسلامی با شورای نگهبان اختلاف‌نظر پیش آمد و مجلس همچنان به نظر و مصوبه خود تأکید داشته باشد و حاضر نشود نظر شورای نگهبان را بپذیرد، آن مصوبه به مجمع تشخیص فرستاده می‌شود. مجمع نیز پس از بحث و بررسی هم در کمیسیون‌ها و هم در صحن علنی پس از ایراد سخنان موافقان و مخالفان به جمع‌بندی می‌رسد و نظر اکثریت هرچه باشد، اعلام خواهد شد.»
آیت‌الله شبستری با بیان اینکه تعامل مجمع تشخیص چه با شورای نگهبان و چه با مجلس یک‌طرفه نیست، افزود: «این‌گونه نیست که مجمع همیشه موافق نظر مجلس یا شورای نگهبان باشد، بررسی می‌کند و نظر خود را اعلام می‌نماید. گاهی اوقات نظر شورای نگهبان تأیید و گاهی هم مجمع نظر مجلس را می‌پذیرد، بنابراین تعامل بی‌طرفانه است.»
وی ادامه داد: «علاوه‌براین باید به بررسی سیاست‌های کلی نظام در مجمع تشخیص هم اشاره کرد ضمن آنکه مسئله نظارت کُلی بر سیاست‌های کُلی است که جزو وظایف ذاتی مجمع تشخیص مصلحت نظام محسوب می‌شود.»
این‌گونه نیست که مجمع همیشه موافق نظر مجلس یا شورای نگهبان باشد، بررسی می‌کند و نظر خود را اعلام می‌نماید. گاهی اوقات نظر شورای نگهبان تأیید و گاهی هم مجمع نظر مجلس را می‌پذیرد، بنابراین تعامل بی‌طرفانه است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه مجمع در دوره‌های قبلی، موارد اختلاف‌نظر میان مجلس و شورای نگهبان را با اعمال نظر حل می‌کرد و مواردی هم از سیاست‌های کلی ابلاغ شده از سوی رهبری داشتیم که رسیدگی می‌شد اما مسئله نظارت تا حد زیادی ضعیف بوده است، می‌گوید: «مجمع، نظارت ضعیفی بر عملکرد قوای سه‌گانه درخصوص اجرا و عملیاتی کردن سیاست‌های کلی داشت.»
آیت‌الله شبستری به ساختار و مأموریت جدید مجمع تشخیص پرداخت و گفت: «در دوره جدید مقام معظم رهبری بر مسئله نظارت تأکید فراوانی داشتند به‌طوری‌که در احکامی که برای دور جدید مجمع تشخیص صادر کردند، تأکید داشتند که با معرفی و انتخاب افراد جدید، خون تازه‌ای در رگ‌های مجمع به جریان درآید.»
وی گفت: «براین اساس در جلسات اخیری که در مجمع تشخیص مصلحت برگزار شد، یکی از مسائلی که به‌طور جدی مورد توجه اعضا بود، همین امر نظارت بود؛ ازاین‌رو کمیسیون ویژه‌ای در مجمع علاوه‌بر کمیسیون‌های دائمی ایجاد شد.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این سؤال «سیاست‌های کلی انتخابات در مجمع بررسی و از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد حال که ۲ سال از اجرای ابلاغ آن می‌گذرد آیا توانست به‌خوبی تأثیرگذار باشد؟»، گفت: «بنده در آن دوره در مجمع تشخیص نبودم و در دوره جدید پیوستم، به همین جهت دقیقاً اطلاعی ندارم و نمی‌توانم نظری ارائه دهم.»
نباید تردیدی در اجرایی شدن سیاست‌های کلی انتخابات وارد کرد
آیت‌الله شبستری درباره اینکه «نظر شخصی شما درباره اجرای سیاست‌های کلی انتخابات چیست؟»، اظهار داشت: «مجمع تشخیص سیاست‌های کلی را بررسی و برای تأیید به مقام معظم رهبری ارسال می‌کند بنابراین اگر از طرف حضرت آقا تأیید و ابلاغ شود، دیگر لازم‌الاجراست و اصلاً جای تردید نیست.»
وی همچنین پیرامون بررسی پرونده «سپنتا نیکنام» در مجمع تشخیص مصلحت نظام که از موارد اختلافی بین مجلس و شورای نگهبان است، گفت: «این موضوع یک بار مطرح شد، اما بررسی‌ها کامل نبود و بنا شد در جلسۀ دیگری بررسی‌ها صورت گیرد و اعلام نظر شود.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: «بعد از بررسی در مجمع، نظر اعضا مبنی بر صحیح بودن حضور سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد اعلام شد.»
آیت‌الله شبستری در پاسخ به این پرسش «در پرونده سپنتا نیکنام برخی تلاش کردند ضمن عبور از شورای نگهبان، مجمع تشخیص را نهادی مستقل معرفی کنند»، افزود: «قانون اساسی به حضور نمایندگان اقلیت‌های مذهبی در مجلس اشاره داشته اما درخصوص حضور آنها در شورا اصلی اشاره نشده بنابراین با این رفت‌وآمدها مجمع باید نظر دهد که آیا این حضور صلاح است یا صلاح نیست و اصلاً مسئله دیگری نیست.»
وی با اشاره به‌حضور برخی از اعضای شورای نگهبان در ترکیب مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز، گفت: «ساختار شورای نگهبان تعریف شده است؛ ۶ فقیه و ۶ حقوقدان در شورا حضور دارند و نظرات شورا در آنجا بحث و بررسی و سپس اعلام می‌شود البته تعدادی از اعضای شورای نگهبان هم در ترکیب مجمع تشخیص حضور دارند؛ ازاین‌رو در جلساتی که مسئله اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان مطرح می‌شود اعضای محترم شورا نیز شرکت و آنجا نظراتشان اعلام می‌گردد، نظر اعضا دریافت و سپس با نظر اکثریت مجمع تشخیص نتیجه نهایی حاصل می‌شود.»
نظر شما